බොහෝ දෙනෙක්, මෙතෙක් කල් නිල් මානෙල් ලෙස හදුනා ගත් ශාකයත් නිවැරදි නිල් මානෙල් ශාකයත් පිළිබද විස්තර පෙර ලිපියෙන් ගෙන ආවෙමි
එම ලිපියට මෙතනින්…. fos.cmb.ac.lk/blog
මෙතෙක් කල් නිල් මානෙල් ලෙසින් හදුනා ගත් ශාකය (ප්‍රතිරූපකයා) ශ්‍රි ලංකාවේ ජාතික පුෂ්පය වන Nymphaea nouchali වලට වඩා Nymphaea caerulea වලට වඩාත් නෑකම් දක්වන බවයි ඒ පිලිබද පර්යේෂණ කරන ලද විද්වතුන්ගේ මතය වී තිබෙන්නේ. මීට අමතරව මෙය Nymphaea micrantha විෂේශයටද නෑ කම් දක්වන බව කියැවෙනවා. ඇතැම් විට මෙය ප්‍රභේද කිහිපයක දෙමුහුන් වර්ගයක් (hybrid variety) විය හැකි බවද කියැවෙනවා.Nymphaea caerulea යනු මධ්‍යම අප්‍රිකාවේ දක්නට ලැබෙන ශාකයක්. “caerulea”යන උද්භිද වදනේ සරල සිංහල අරුත වන්නේ අහස් නිල් පාට යන්නයි. මෙම ශාකය විසිතුරු ජලජ පැලයක වෙස් ගෙන ශ්‍රි ලංකාව ආක්‍රමණය කරන්නේ විසි වන ශත වර්ශයේ අග භාගයේ දීය.
තවද බංගලාදේශයේ ජාතික පුෂ්පය ලෙසින් Nymphaea nouchali ප්‍රකාශයට පත් කරන්නේ 1971 දී ය. මෙය එම රටේ භාෂාවෙන් shapla ful ලෙස හැදින්වෙනවා. නමුත් එය ලංකාවේ පවතින ප්‍රභේදයට (variety) වඩා බොහෝ සෙයින් වෙනස් කම් පවතිනවා. ඒ පිලිබදව පෙර ලිපියෙන්ද මා ඔබව දැනුවත් කලා.ශ්‍රි ලංකාව මෙන්ම බංගලාදේශයත් තම ජාතික පුෂ්පය ලෙසින් Nymphaea nouchali භාවිත කලත් අපේ ජාතික පුෂ්පය වෙනස් ප්‍රභේදයක් (variety) යැයි සිතා වත් අපට සැනසිය හැකිය.
එහෙත් අද වනවිටත් ශ්‍රි ලංකාවේ ජාතික පුෂ්පය නිවැරදි විද්‍යාත්මක නාමකරණයකට යොමු කිරීමට බලධාරීන් කටයුතු කර නොමැත. (ප්‍රභේද නාමයක් ඇති නම් එයද සහිතව) (with variety name if available ). ඒ සදහා ශාක දෙකම වෙන වෙනම ගැඹුරු විද්‍යාත්මක අධ්‍යනයකට යොමු වීමට කාලය දැන් එලඹ ඇත.
“Illustrated Field Guide to the Flowers of Sri Lanka.” නමින් de Vlas J& J ලේඛකයින් රචිත ග්‍රන්ථයේ ශ්‍රි ලංකාවේ ජාතික පුශ්පයේ ප්‍රතිරූපකයා ප්‍රභේද නාමයක් ද සහිතව සදහන් වේ. ඒ Nymphaea nouchali var. caerulea ලෙසය. නමුත් එවන් ප්‍රභේදයක් ප්‍රකාශයට පත් වී නොතිබීම නිසා එම නාමකරණයද බල රහිත වේ.
එලැඹ ඇති අවධානම
අදාල ප්‍රතිරූපකයා ශ්‍රි ලංකාව පුරා සීග්‍රයෙන් පැතිරයන්නේ ආක්‍රමණකාරි වේෂයක් මවා ගනිමිනි. ( එහෙත් මේ වන විටත් ආක්‍රමණකාරී ශාකයක් ලෙසින් නම්කොට නැත ) ශ්‍රි ලංකාවේ ජාතික පුශ්පයට බොහෝ සෙයින් සමානකම් දක්වන ප්‍රතිරූපකයා, ශ්‍රි ලංකාවේ ජාතික පුශ්පය හා මුහුම් වීමෙන් නව ප්‍රභේදන ඇති වීමේ අවධානමක් පවතින අතර ඒ හේතුවෙන් නිවැරදි මානෙල් ශාකය වද වී යාමේ තර්ජනය මේ වන විට උග්‍ර වෙමින් පවති. මේ වනවිටත් විවිධ පැහැයෙන් යුක්ත ප්‍රහේදන දිවයින පුරා දැක ගත හැකිය. මේ නිසා නියම නිල් මානෙල් ශාකය රැක ගැනීම ඔබේත් මගෙත් වගකීමයි.
බංගලාදේශිය Nymphaea nouchali විෂේශය/ප්‍රභේදය හා ශ්‍රි ලංකාවේ Nymphaea nouchali විෂේශය/ ප්‍රභේදය එකම ප්‍රභේදනයක් බව විද්‍යාත්මක අධ්‍යනයකින් සනාථ වුවහොත් රටවල් දෙකක් එකම ශාකය තම ජාතික පුෂ්පය භාවිත කරන ලොව ප්‍රථම අවස්ථාව බවට පත් විය හැක.
Refernces
- de Vlas, J. & J. (2008). Illustrated Field Guide to the Flowers of Sri Lanka. Mark Book Sellers & Distributors Pvt. Ltd., Sri Dalada Vidiya, Kandy, Sri Lanka.
- http://www.bps-bd.org/journal/volume15_1/Article-01.pdf