ඔබත් නවතම ජංගම දුරකථනයක හිමිකරුවෙක් ද?? නොඑසේ නම් අද-හෙටම නවතම smart ජංගම දුරකථනයක් හිමි කරගන්නට සිහින දකින්නෙක් ද?? එසේ නම් මේ a-GPS /GLONASS වැනි වදන් තරමක්වත් ඔබට සමීප ඇති.
මොකක්ද මේ a-GPS කියන්නේ??

a-GPS යනු කෙටි යෙදුමක් වන අතර එහි අරුත වන්නේ, assisted GPS යන්නයි. මෙහි දී සාමාන්‍ය GPS උපකරණයක් මෙන් චන්ද්‍රිකාව (satellite) නිකුත් කරන රේඩියෝ සංඛ්‍යාත තරංග පමණක් සෘජුවම ග්‍රහණය කිරීමක් සිදු නොවන අතර, ඔබගේ ජංගම දුරකථන ජාල සැපයුම්කරු විසින් නිකුත් කරන රේඩියෝ සංඛ්‍යාත තරංග හා අදාල චන්ද්‍රිකාව මගින් නිකුත් කරන රේඩියෝ සංඛ්‍යාත තරංග එක වර ග්‍රහණය කරගනිමින් වඩාත් වේගයෙන් පිහිටුම සම්බන්ධ දත්ත (positioning data) ලබා දීම සිදු වේ. a-GPS ක්‍රමයේ නිරවද්‍යතාව (accuracy) තරමක් අඩු අතර ඉතා වේගයෙන් පිහිටුම සම්බන්ධ තොරතුරු (positioning data)ලබා ගත හැකි වීම මෙම ක්‍රමයේ ඇති ප්‍රධාන වාසිය වේ. මේ සදහා ඔබගේ ජංගම දුරකථනයේ දත්ත හුවමාරු පහසුකම සක්‍රීය (Data transferring enable )කර පැවතීම අනිවාර්යයි. මෙහිදී සිදු කරන දත්ත හුවමාරුවට (Data transferring) අදාලව දුරකථන සේවා සැපයුම්කරු (Network service provider (eg;- mobitel,dialog)) ට යම් කිසි මුදලක් ගෙවීමට ද අපට සිදුවේ. මෙහි ඇති ප්‍රධානතම අවාසිය වන්නේ ජංගම දුරකථන සංඥා (signal) දුර්වල විටදී සේවාව අඩපණ වීම‍යි. ඒ නිසා දැන්-දැන් නිපදවෙන නවීන තම a-GPS මොඩියුල වලට ජංගම දුරකථන සංඥා (signal) දුර්වල විටදී සෘජුවම අදාල චන්ද්‍රිකාව සමග සම්බන්ධ වී සේවාව ලබා දීමේ පහසුකම අන්තර්ගත කර ඇත. කොටින්ම කිව්වොත් GPS තාක්ෂණය ජංගම දුරකථන තුල ක්‍රියාත්මක වන ආකරය කියලා හදුන්වන්න පුලුවන්. GPS කියන්නේ කුමක්දැයි දැන ගැනීමට පෙර ඔබ තවත් කාර්මික වදනක (technical term) අරුත වටහා ගැනීම අවශ්‍යයි.
SATELLITE NAVIGATION SYSTEM
SATELLITE NAVIGATION SYSTEM යන්න සෘජුවම සිංහලයට පරිවර්තනය කල නොහැකි අතර එහි දළ අරුත වන්නේ අභ්‍යවකාශ ගත චන්ද්‍රිකා පද්ධතියක් භාවිතයෙන් පෘතුවියේ අප සිටිනා සථානය ගැන අදහස් ලබා දෙන පද්ධතියක් යන්නයි. මීට අමතරව අදාල ප්‍රදේශයේ කාලගුණිකතත්ව (weather), ගමනාගමනය සම්බන්ධ තොරුතුරු (road traffic) ආදිය ලබා දීම සිදු වෙනවා. NAVIGATION යන සිංහල වදනේ අරුතට අනුව මෙය යාත්‍රනය/ මග පෙන්වීම (travelling) සදහා යොදා ගන්නා පද්ධතියක් ලෙස ද හැදින්විය හැකියි.
මෙවැනි කිහිපයක් මේ වන විට විවිධ රටවල් මගින් ස්ථාපනය කර තිබෙනවා;
• GPS(Global Positioning System) —–ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය
• GLONASS(Global Navigation Satellite System) —–රුසියාව
• Galileo—-යුරෝපා සංගමය(European Union)
• IRNSS(Indian Regional Navigational Satellite System) —-ඉන්දියාව
• Compass(BDS-Beidou Navigation Satellite System) —– චීනය

ඇමෙරිකානු ආරක්ෂක දෙපර්තමේන්තුව(U.S. Department of Defense) විසින් 1973 දී ආරම්භ කරන ලද satellite navigation පද්ධතිය GPS ලෙස හදුන්වයි. මෙය පිහිටුවීමේ මූලික අරමුණ වන්නේ යුධමය කටයුතු සදහා අවශ්‍යය තොරතුරු එක් රැස් කිරීමයි. නමුත් මේ වන විට යුධමය කටයුතු වලින් පරිභාහිරව සිවිල් කටයුතු සදහා නොමිලේ භාවිත කිරීමට ලොව පුරා ජනතාවට අවකාශ ලැබී තිබේ. 1994 දී ව්‍යාපෘතිය සම්පූර්ණ වන විට පද්ධතිය සතු මුලු චන්ද්‍රිකා සංඛ්‍යාව 24 කි.
මීට සමගාමී ව්‍යාපෘතියක් ලෙසින් 1976 දී රුසියානු Russian Aerospace Defence Forces මගින් පිටුවන ලද Satellite Navigation පද්ධතිය GLONASS ලෙසින් හදුන්වයි. GLONASS යන්නෙහි රුසියානු අරුත GLObalnaya NAvigatsionnaya Sputnikovaya Sistema යන්නයි. එනම් Global Navigation Satellite System යන්නයි. මෙය GPS පද්ධතියට විකල්පයක් ලෙසින් ක්‍රියාත්මක වන අතර 2011 වසරේදී නිම වන විට පෘතුවියම ආවරනය කිරීමට සමත් වු අතර චන්ද්‍රිකා 24 කින් සමන්විත්ය. මේ මගින් රුසියාව ආග්‍රිත ප්‍රදේශ හා ධ්‍රැවප්‍රදේශ සදහා වඩාත් නිවැරදි කාර්යක්ශම සේවයක් ලබාදෙයි. මෙම පද්ධතියට අයත් චන්ද්‍රිකා වල පිහිටුම සහ නිමවුම වරින් වර වෙනස් කිරීම (upgrade) මගින් පද්ධතියේ කාර්යක්ෂමතාවය වැඩි ඩියුනු කරන ලද අතර මෙහි නවතම ආකාරය GLONASS–K වේ.
නවතම ජංගම දුරකථන වලට GPS පද්ධතියට හා GLANOSS පද්ධතියට අයත් චන්ද්‍රිකා වලින් නිකුත් කරන රෙඩියෝ සංඛ්‍යත තරංග ග්‍රහණය කර ගතහැකි මොඩියුල අන්තර්ගතය. මේ නිසා පද්ධති දෙකම භාවිත කිරීම මගින් වඩාත් නිවැරදි ප්‍රතිඵල වේගවත්ව ලබා ගත හැකිය. එක් පද්ධතියක් බිද වැටි හෝ සංඥා දුර්වල විටදී විකල්ප (optional) පද්ධතියක් භාවිත කල හැකි වීම මෙහි ඇති වාසියයි. නමුත් ඇතැම් ජංගම දුරකථන වල බැටරි ආයුකාලය (battery life time) අඩු කිරීම කෙරෙහි මොඩියුල දෙකක් භාවිත කිරීම බලපායි.
ප්‍රථම වරට මෙම පද්ධති දෙකම භාවිත කරන ලද ජංගම දුරකථනය ලෙස apple iPHONE-4s හැදින්විය හැකිය. නමුත් මේ වන විට ලෝකයේ ප්‍රමුඛ පෙලේ ජංගම දුරකථන සමාගම් වන NOKIA, SAMSUNG, HTC වැනි සමාගම් මේ තාක්ෂණය ජය ගැනීමට සමත් වී ඇත.