මීට වසර කිහිපයකට පෙර අප්‍රකට ශාකයක් වූ වල්ලාපට්ටා අද පෙර පාසල් දරුවා පවා දන්නා ශාකයක් බවට පරිවර්තනය වී ඇත. නමුත් ඒ පිලිබඳ නිසි අවබෝදයක් ඔබට තිබෙනවාද? මේ ලිපිය හරහා ඔබට මේ අපූර්ව ශාකය පිලිබඳව නැගෙන්නාවූ ගැටළු කිහිපයකට පිලිතුරු ලැබෙනු ඇතැයි සිතමි.
වල්ලාපට්ටා යනු මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ උසකින් යුත් ශාකයකි. එහි විද්‍යාත්මක නාමය Gyrinops walla ලෙස සඳහන් වේ. උසින් මීටර් 15ක් පමණ දක්වා වැඩෙන මෙම ශාකයේ පොත්ත කෙඳි වලින් ගහණය. මේ ලක්ශණය නිසාවෙන්ම අතීතයේ ගැමියන් මෙම ශාකයේ පොත්ත විවිද දෑ ගැට ගැසීමට යොදා ගන්නා ලදි. අද මෙම ශාකයට ඉහල ආර්ථික වටිනාකමක් හිමි වූවද එකල මෙය යොදා ගෙන ඇත්තේ ඉන්ධනයක් ලෙස සහ භාණ්ඩ ඇසුරුම් ද්‍රව්‍යක් ලෙසය.
ලොව පුරා Gyrinops විශේෂ 8ක් හමු වන අතර ඉන් Gyrinops ledermanii සහ G. versteegii යන විශේෂ පමණක් අතීතයේදී රෙසීන නිශ්පාදනයට යොදා ගැනුණි. නමුත් 2012 වර්ශයෙන් පසු ස්වාභාවිකව නිපදවුණු රෙසීන සහිත ජාවාරම් කිහිපයක් නීතියට හසු වීමත් සමගම සිදු කල පරීක්ශණ ඔස්සේ ශ්‍රී ලාංකීය විද්‍යාඥයන් කණ්ඩායමක් ප්‍රථම වරට ඇගාර්වුඩ් නිපදවීමට වල්ලාපට්ටාද සමත් බව සොයා ගන්න ලදි. මෙහිදී සිදු කල තවත් වැදගත් සොයා ගැනීමක් වූයේ අතිශය දුර්ලභ ඇගාර්වුඩ් විශේෂයක් වන Aquilaria මගින් නිපදවෙන රෙසීනයට වල්ලාපට්ටා වලින් නිපදවෙන රෙසීනයද අතිශයින්ම ආසන්න බවයි. ඇගාර්වුඩ් යනුවෙන් හැඳිවෙන මෙම ශාක කොටස් වලින් ලබා ගන්නා රෙසීනය මද්‍යසාර වලින් තොර අධික මිලෙන් යුතු සුවඳ විලවුන් විශේෂ නිපදවීමට යොදා ගැනෙන අතර එහි වටිනාකම අතිශයින්ම ඉහල එකක් වේ.
ස්වභාවිකව මෙම රෙසීනය නිපදවෙනුයේ ශාකයේ ඇතැම් කොටස් වලට හානි සිදු වූ විටය. එසේ රෙසීනය නිපදවීමක් සිදු නොවුන ගසක් කපා බිම හෙලීම හරහා මිහිමතින් තවත් ගසක් තුරන් වීම හැර ජාවාරම් කරුවන්ට ලබා ගත හැකි වෙනත් යමක් නොමැත. ස්වාභාවිකව ඇගාර්වුඩ් රෙසීන නිපදවුනද එය එකාකාරීව ශාක කඳ තුල පැතිරීමක් හෝ වේගවත්ව පැතිරීමක් සිදු නොවේ. නමුත් කෘතිම ක්‍රමවේදයන් හරහා මෙම ක්‍රියාවලිය උත්තේජනය කිරීම හරහා වඩාත් ඉහල සහ සාර්ථක ඇගාර්වුඩ් රෙසීන අස්වැන්නක් ලබා ගැනීමේ හැකියාවද ඇත.
ස්වාභාවිකව රෙසීනය නිපදවෙනුයේ ඉතාමත් සුළු වශයෙන් නිසා අධික ලෙස ඉහල යන අන්තර්ජාතික ඉල්ලුම හමුවේ වනය පීරමින් ශාක විනාශ කිරීම හරහා Aquilaria විශේෂය වඳ වී යාමේ එලිපත්තටම පැමිණියාක් මෙන් වල්ලාපට්ටාද අභාවයට යාමේ හැකියාවක් ඇති බවට විශේෂඥයන් මේ වන විට මත පල කරයි.
මේ ගැටලු වලට විසඳුම් ලෙස වනගත පරිසරයේ පවතින වල්ලාපට්ටා ආරක්ශා කිරීමට නීතිමය පියවර දැඩි කල යුතු අතරම ආර්ථික ශාකයක් ලෙස මෙය වගාවක් ලෙස ව්‍යාප්ත කිරීමට අවශ්‍ය දැනුම ලබා දීම සහ නීති සකස් කිරීමද වැදගත් වේ.
Reference –
http://www.nation.lk/edition/critical-point/item/28507-walla-patta-a-potential-cash-crop.html
http://www.sundaytimes.lk/140216/business-times/walla-patta-separating-the-facts-from-fiction-85485.html
http://www.dwc.gov.lk/index.php/en/wildlife-news1/228-walla-patta-gyrinops-walla-the-tree-to-preserv
http://gyrinops.blogspot.com/
Image Source – http://www.nation.lk/edition/images/2014/04/27/Main/Walla-patta.jpg