“සාමය” හුදෙක් අකුරු තුනකට එහා ගිය සමාජ කියවීමක්. හදවතේ ගැඹුරු ම තැනෙන් අරඹා රටක, ලෝකයක විතරක් නොවෙයි, මුළුමහත් විශ්වය පුරා පතුරුවන්නට හැකි, විශ්වය ම සුරක්ෂා කළ හැකි අවිහිංසාවාදී ආයුධයක්. සාමය රකින්නන් අතින් රැකෙන්නේ සාමය පමණක් ම නොව විශ්වයේ මතු අනාගතයයි. මතු උපදින පරම්පරාවයි. සාමය රකින්නන් යනු විශ්වයේ නැතක් ඇගයුම් ලැබිය යුත්තන් ම ය. එනමුත් ඉතිහාසය පුරා සාමය රැකි මිනිසුන් නිසි ඇගයුම් ලැබුවේ ද යන්න ප්‍රශ්නාර්ථයක්. එය යම් පමණකට හෝ සංසිඳුණේ ඇල්ෆ්‍රඩ් නොබෙල්ට පින් සිදු වන්නට ය. මේ 2020 නොබෙල් සාම ත්‍යාගයේ කතාවයි.
ලෝකයක් ඇස් යොමා බලා සිටි 2020 නොබෙල් සාම ත්‍යාගය දිනන්නට වරම් ලැබුවේ World Food Programme නැතිනම් ලෝක ආහාර වැඩසටහනයි. ලෝකයක කුසගිනි නිවන්නට වෙහෙසෙන WFP සංවිධානයයි. කුසගින්න මැඩපැවැත්වීම සඳහා උත්සාහ දැරීම, ගැටුම්වලින් පීඩාවට පත් ප්‍රදේශවල සාමය උදෙසා යහපත් තත්ත්වයන් ඇති කිරීම, යුද්ධයේ සහ ගැටුම්වල ආයුධයක් ලෙස කුසගින්න භාවිත කිරීම වැළැක්වීමට දරන උත්සාහයේ ගාමක බලවේගයක් ලෙස ක්‍රියා කිරීම යන හේතු පාඨයන් පදනම් කරගෙනයි WFP වෙත මෙවර නොබෙල් සාම ත්‍යාගය පිරිනැමෙන්නේ.
1961 වර්ෂයේ දී ඇරඹුණු ලෝක ආහාර වැඩසටහන, කුසගින්න මැඩපැවැත්වීම සහ ආහාර සුරක්ෂිතතාව ප්‍රවර්ධනය කිරීම වෙනුවෙන් ක්‍රියා කරන ලොව විශාලතම මානුෂීය සංවිධානයයි. ගෙවුණු 2019 වර්ෂය තුළ පමණක් WFP මඟින් ආධාර කළ, උග්‍ර ආහාර අනාරක්‍ෂිතභාවයෙන් සහ කුසගින්නෙන් පෙළෙන රටවල් සංඛ්‍යාව 88ක්. WFP නිසා එම වසරේ කුසගිනි නිවා ගත් ජනතාව මිලියන 100කට ආසන්නයි.
කුසගින්න තුරන් කිරීම එක්සත් ජාතීන්ගේ තිරසර සංවර්ධන ඉලක්කයක් ලෙස 2015 වර්ෂයේ දී සම්මත වූ පසුබිමක, එම ඉලක්කය සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ මූලික බලකණුව වූයේ AFP සංවිධානයයි. මෑත වසරවල දී, තත්ත්වය තව තවත් දරුණු අතට හැරුණු අතර ගණනය කිරීම් අනුව 2019 වර්ෂය තුළ උග්‍ර සාගින්නෙන් පෙළුණ ජනතාව මිලියන 135ක්. එය මෑත කාලීන ඉතිහාසයේ වාර්තා වූ ඉහළ ම සංඛ්‍යාවයි. එයට මූලික ප්‍රතිෂ්ඨාවන් වූයේ ලොව පුරා පවත්නා සන්නද්ධ ගැටුම් සහ යුදමය වාතාවරණයන් ය. යුද්ධයන්ගේ නිමාවක් නොදකින තාක් කුසගින්න තුරන් කිරීම පිළිබඳ ඉලක්කය සපිරෙන දිනයක් උදා වනු දැකීම ස්වප්නයක් පමණක් ම වන්නේ ය.
අද වන විට ලෝකයේ කුසගින්නෙන් පෙළෙන්නන්ගේ සංඛ්‍යාව ඉහළ නැංවීමේ යෂ්ටිය අතට ගෙන තිබෙන්නේ COVID-19 වසංගතයයි. යේමනය, කොංගෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය, නයිජීරියාව, දකුණු සුඩානය සහ බර්කිනා ෆාසෝ වැනි රටවල් කබලෙන් ලිපට වැටී සිටින්නේ ප්‍රචණ්ඩ ගැටුම් හා වසංගතය සංයෝජනය වීමෙන් කුසගින්නෙන් පෙළෙන මිනිසුන්ගේ සංඛ්‍යාව ප්‍රබල ලෙස ඉහළ යාමත් සමඟයි. එනමුත් කුසගින්නට එදිරි ව අනවරත අරගලයක යෙදෙන ලෝක ආහාර වැඩසටහන, වසංගතය හමුවේ වුව එහි උත්සාහයන් තීව්‍ර කිරීමේ ආකර්ෂණීය හැකියාවක් පෙන්නුම් කර තිබේ. එයට කදිම නිදසුන නම් සංවිධානය විසින් ම ප්‍රකාශ කර ඇති පහත පාඨයයි.
“Until the day we have a medical vaccine, food is the best vaccine against chaos.”
ලෝක ආහාර වැඩසටහනට නොබෙල් සාම ත්‍යාගය පිරිනැමීම හරහා නෝර්වේජියානු නොබෙල් කමිටුවේ අපේක්ෂාව වන්නේ කුසගින්නෙන් පෙළෙන හෝ මුහුණ දෙන මිලියන සංඛ්‍යාත වූ ජනතාව දෙසට ලෝකයේ ම දෑස් යොමු කිරීමයි. ආහාර සුරක්ෂිතතාව ඉහළ නැංවීම සඳහා ආධාර සැපයීම, කුසගින්න වැළැක්වීමට පමණක් නොව, ස්ථාවරත්වය සහ සාමය සඳහා වන අභිමතාර්ථයන් ඔප්නංවාලීමට ද රුකුල් සපයන බව අවධාරණය කිරීම කමිටුවේ තවත් අපේක්ෂාවකි. ආහාර සුරක්ෂිතතාව සාමයේ මෙවලමක් බවට පත් කිරීම වෙනුවෙන් බහුපාර්ශවික සහයෝගීතාවයේ ප්‍රධාන කාර්යභාරයක් WFP මඟින් ඉටු කරනු ලබන අතර, යුද්ධයේ හා සන්නද්ධ ගැටුම්වල ආයුධයක් ලෙස කුසගින්න භාවිතා කිරීමට එරෙහි ව එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජික රටවල් බලමුලු ගැන්වීම වෙනුවෙන් ලබා දී ඇති දායකත්වය ද අතිමහත් ය. ඇල්ෆ්‍රඩ් නොබෙල්ගේ අභිමතය වූ ජාතීන්ගේ සහෝදරත්වය ඉදිරියට ගෙන යාමට WFP දරන මෙම වෑයම උත්තරීතර ය.
පුද්ගල නාම 211ක්, සංවිධාන නාම 107ක් ලෙසින් සමස්ත නිර්දේශිත නාම 318ක් අතරිනුයි පසුගිය ඔක්තෝබර් 09 වන දා නෝර්වේජියානු නොබෙල් කමිටුව විසින් 2020 නොබෙල් සාම ත්‍යාගයේ ජයග්‍රාහකයා නිවේදනය කරනු ලැබුවේ. ඒ අනුව රන් පදක්කමක්, ඩිප්ලෝමාවක් සහ ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 1.1කට අධික මුදල් ත්‍යාගයක් ලෝක ආහාර වැඩසටහන වෙත පිරිනැමෙනු ඇති. ත්‍යාග ප්‍රදානය නොබෙල් ත්‍යාග දිනය යෙදෙන දෙසැම්බර් 10 වන දා නෝර්වේ රාජ්‍යයේ ඔස්ලෝ නුවර දී පැවැත්වීමට නියමිතයි.
References :
Image Courtesies :
- Image 01 – https://bit.ly/3iVQbQ6
- Image 02 – https://bit.ly/33RG4ru
- Image 03 – https://bit.ly/34TB1pL
- Image 04 – https://bit.ly/2GZicZE
- Image 05 – https://bit.ly/3lDTCwx